Konstrukcja stalowa, innymi słowy konstrukcja wykonana z elementów stalowych. Stal – stop żelaza z węglem, plastycznie obrobiony i obrabialny cieplnie, o zawartości węgla nieprzekraczającej 2,11%, co odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie ( jak podaje Wikipedia ).
Konstrukcja budowlana ( bo o takie nam tutaj chodzi ) – powstaje z powiązania różnych elementów budowli w sposób poprawny pod względem zasad mechaniki budowli i ekonomii. Najważniejsze elementy konstrukcyjne budynku to: fundamenty, ściany nośne, filary, (także słupy, kolumny), belkowania, belki i stropy lub sklepienia, wiązary lub więźby dachowe.
Elementem stalowym ( konstrukcją stalową ) w ujęciu budowlanym będzie zatem stalowy dach, stalowy słup, wiązar, dźwigar, płatew, fundament, belka stropowa i inne wymienione powyżej elementy wykonane ze stali.
Co wpływa na cenę konstrukcji stalowej ?
Cenotwórcze składniki wykonania konstrukcji stalowej można bardzo łatwo określi, jednak określenie ich wysokości to już nie takie proste zdanie.
Podstawowymi składnikami ceny jednostkowej konstrukcji stalowej są: materiał, robocizna oraz warstwa wykończeniowa ( zabezpieczenie antykorozyjne ). Oczywiście jest jeszcze bardzo wiele czynników, które mają wpływ na cenę, ale albo ich wpływ nie jest bardzo znaczący albo można je zawrzeć w trzech wyżej wymienionych kategoriach.
Materiał
Najczęściej spotykanym materiałem przy produkcji konstrukcji stalowych budowalnych są profile stalowe takie jak: rury kwadratowe, rury prostokątne, rury okrągłe, dwuteowniki, blachy, ceowniki, kątowniki, pręty. Tutaj w zależności od dobranego materiału będziemy mieli różne ceny.
Przykładowo materiał typu dwuteownik walcowany będzie przeważnie zdecydowanie tańszy od rury okrągłej. Nie ma jednak jednej stałej zasady, którą można się kierować przy wyborze materiałów w taki sposób by osiągnąć optymalną ( najniższą ) cenę.
Owszem cena jednostkowa rury okrągłej jest średnio droższa od klasycznego dwuteownika, ale zastosowany dwuteownik będzie z kolei najprawdopodobniej sporo cięższy, a co z tym idzie ostateczna cena ryczałtowa zakupu materiału może nie być już tak korzystna.
Przy doborze materiałów należy wziąć pod uwagę:
• Dostępność danego materiału na rynku. Widomo, że materiał bardziej powszechny będzie tańszy.
• Jednostkową cenę wyrażoną w złotówkach za kilogram lub w złotówkach za metr danego materiału. Istnieją materiału, których cena ( z różnych względów ) jest średnio sporo wyższa od pozostałych np.: rury okrągłe, profile zamknięte gorącowalcowane, profile o niestandardowych przekrojach
Kolejną bardzo ważną kwestią mającą związek z materiałem są tzw. odpady materiałowe.
Bardzo ważne jest by na etapie projektowania ( jeśli to możliwe ) dobierać długości profili mniejsze (lub podzielne ) niż długości handlowe dostępne na rynku. Aktualne standardowe długości handlowe profili stalowych to 6m oraz 12m. Przykładowo jeśli do wykonania mamy jeden słup o wysokości 7,5 metra, musimy zakupić 12 metrów danego profilu. Zatem mamy do czynienia z odpadem o długości 4,5 metra. Jeśli byłby to np.: materiał HEB 200 ( 61,3 kg/m ) zostaje nam 275 kg odpadu. Wartość tego odpadu na dzień 24.02.2020 roku to około 700 zł netto. Oczywiście istnieje szansa, że uda nam się kupić materiał o pożądanej długości lub tylko nieco dłuższy, z którego powstanie nam mniejszy odpad. Ponadto istnieje możliwość spawania słupa z dwóch mniejszy kawałków ( o ile jest to technicznie wykonalne i konstrukcyjnie dopuszczalne ) lub jeśli jest to materiał powszechnie stosowany Wykonawca konstrukcji stalowej nie doliczy nam wartości opadu do finalnej ceny.
Jak widać zgodnie z tym co powyżej na cenę materiału może mieć wpływ bardzo wiele różnych czynników i nie zawsze jest tak jakbyśmy chcieli, że podana przez dostawcę cena zakupu jest ostateczną ceną, którą możemy przyjąć do naszej kalkulacji.
Jest to bardzo częsty błąd popełniany przy kalkulowaniu kosztów wykonania konstrukcji stalowych popełniany przez klientów.
Robocizna
Przy analizowaniu wpływu tzw. robocizny na końcową cenę konstrukcji stalowej jest tak wiele istotnych czynników, że można by napisać o tym co najmniej pracę licencjacka lub magisterską.
Robocizna to inaczej ilość pracy, którą należy wykonać by powstał dany element. Wartość wykonanej pracy wyrażona w cenie jednostkowej za kilogram może wynosić od kilku do nawet kilkunastu złotych za kilogram. Warto tutaj podkreślić, że przy omawianiu ceny z Wykonawcą najczęściej będziemy posługiwali się ceną za kilogram. Jest dość istotne, ponieważ aktualnie „modne” jest tzw. optymalizowanie konstrukcji stalowych. Optymalizowanie to polega na przeprojektowaniu konstrukcji maksymalnie zmniejszając jej masę, przy czym zachowuje się wszelkie wymogi konstrukcyjne i wymagane parametry.
Przykładowo ciężar konstrukcji stalowej hali magazynowej o powierzchni 2000 m2 wynosi 100 ton. Przy zastosowaniu odpowiednich zmian konstrukcyjnych udaje się zmniejszyć podany ciężar o 20% czyli nowy ciężar to 80 ton. Zatem przy obowiązujących średnich cenach rynkowych na dzień pisania tego artykułu to oszczędność wynosi ok. 160 000 zł netto.
Jest to jednak tylko teoria, bo w praktyce część tych pieniędzy będziemy musieli zapłacić konstruktorowi, który wykona naszą optymalizację. Ponadto, gdy pójdziemy z naszym projektem do wykonawcy okaże się, że cena jednostkowa za wykonanie konstrukcji stalowej, którą wykonawca podał nam na podstawie pierwotnego projektu wzrosła o 25%. Mimo wszystko optymalizacja może się opłacić musi jednak zostać przeprowadzona przez doświadczonego konstruktora, który weźmie pod uwagę wszystkie parametry związane z ceną (a nie tylko sam ciężar ).
Dlaczego cena wykonania wzrasta ? Ponieważ w pierwotnym projekcie wykonawca miał do wykonania wiązar o rozpiętości 12 metrów, który ważył 1200 kg więc przy cenie jednostkowej np.: 3,00 zł/kg miał kwotę za wykonanie 3600 zł netto. Natomiast po 20% optymalizacji waga wiązara wynosi 960 kg, a kwota za wykonanie 2880 zł netto. Oczywiście można zauważyć, że zmniejszyła się waga, jednak przy wyliczaniu kwoty za robociznę nie ma to dla wykonawcy żadnego znaczenia. Zmniejszenie ciężaru ma wpływ na cenę materiału ( tutaj też jednak należy uważać przy optymalizacjach ). Natomiast ilość roboczo godzin potrzebnych do wykonania konstrukcji stalowej 12 metrowego wiązara będzie taka sama dla ciężaru 1200 kg jak dla 960 kg, dlatego nasz wykonawca podniesie cenę jednostkową z 3,00 zł/kg do 3,75 zł/kg by utrzymać kwotę za wykonanie na poziomie 3600 zł netto.
Oczywiście powyższe założenia są przykładowe i należy widzieć, że istotnych czynników wpływających na opłacalność optymalizacji jest bardzo dużo i końcowe rezultaty mogą być inne niż podanym przykładzie.
Kluczowym przy obliczaniu wartości robocizny jest pracochłonność i tak cena jednostkowa wykonania balustrady czy drabiny będzie znacznie większa niż cena jednostkowa za wykonanie konstrukcji stalowej słupa hali o wadze jednej tony.
Przy kosztach wykonania konstrukcji stalowej należy barć pod uwagę takie aspekty jak:
• Pracochłonność
• Stopień złożoności wykonania
• Klasa wykonania (jakość wykonania)
• Sprzęt jaki będzie potrzebny do wykonania
• Zaplecze niezbędne do wykonania
• Uprawnienia personelu
• Uprawnienia zakładu
Składowa ceny jednostkowej wykonania konstrukcji stalowej jaką jest robocizna jest najbardziej istotną i najbardziej skomplikowaną składową, która ma znaczący wpływ na ostateczną cenę.
Dlatego nie da się przyjąć średniej ceny, przybliżonej ceny czy standardowej ceny za wykonani konstrukcji. Przyjmowanie takiego założenia jest kolejnym (chyba najczęściej ) popełnianym błędem przy kalkulowaniu kosztów wykonania konstrukcji stalowej.
Wykończenie (zabezpieczenie antykorozyjne, zabezpieczenie p.poż )
Przy analizowaniu wpływu tzw. robocizny
W zależności od przeznaczenia, warunków pracy, gustu klienta, konstrukcje stalową ze stali czarnej można wykończyć w następujący sposób:
• Malowanie na mokro
• Malowanie proszkowe
• Ocynkowanie ogniowe
• Zabezpieczenie p.poż
Powyższe sposoby zabezpieczenia można ze sobą łączyć ( choć nie każde z każdym ).
Wpływ na wysokość ceny jednostkowej ( zł/kg lub zł/m2 ) każdego z wymienionych sposobów będzie miał rodzaj danej konstrukcji, jej ciężar oraz pracochłonność przy wykonywaniu prac. Tutaj tak samo jak w przypadku robocizny za wykonanie, cena jednostkowa za wykończenie będzie znacznie większa dla elementów lżejszych posiadających wiele drobnych detali niż np.: dla naszego stalowego słupa.
Każdy z wymienionych wyżej sposobów zabezpieczenia stali przed korozją lub pożarem ma inną cenę, inne przeznaczenie oraz inne parametry. Więcej na temat zabezpieczeń antykorozyjnych w artykule pod adresem:
https://prakton.pl/zabezpieczenia-antykorozyjne-stali/